Staatslijn A
| Staatslijn A | |
|---|---|
| Naam | Staatslijn A |
| Lengte | 166 km |
| Geopend | 1865 - 1868 |
| Huidige status | In gebruik |
| Geëlektrificeerd | 1952 - 1953 |
| Aantal sporen | 2, Dv - Ost: 1 |
| Vervoerders | NS |
Staatslijn A is de door de staat aangelegde spoorlijn tussen Arnhem, Zutphen, Deventer, Zwolle en Leeuwarden. Het traject tussen Arnhem en Zwolle staat ook bekend als de IJssellijn.
Tussen Zutphen en Deventer volgt het spoor geen logische route maar volgt het een omweg. Het meest logische tracé liep via Gorssel, echter, het grondgebied aldaar was in eigendom van kasteel Het Joppe. Er werd alleen toestemming tot aanleg gegeven als het spoor zo dicht mogelijk langs het kasteel zou lopen; vandaar dat het spoor tot de dag van vandaag met een grote boog om Gorssel heen gaat.
In Deventer maakt het spoor een omweg om industrieterrein Bergweide, aangezien de Bergweide toentertijd nog een nat gebied was, ongeschikt voor een spoorlijn. Ook in Zwolle wordt een opvallende knik gemaakt in de wijk Ittersum. Die situatie is ontstaan in 1888 om ruimte vrij te maken voor het aanleggen van een goederenemplacement.
Inhoud
Opening en elektrificatie
Opening van de spoorlijn:
- Arnhem - Zutphen: 2 februari 1865
- Zutphen - Deventer: 5 augustus 1865
- Deventer - Zwolle: 1 oktober 1866
- Zwolle - Meppel: 1 oktober 1867
- Meppel - Heerenveen: 15 januari 1868
- Heerenveen - Leeuwarden: 1 september 1868
Elektrificatie van de spoorlijn:
- Arnhem - Zwolle: 1953
- Zwolle - Leeuwarden: 1952
Traject
Dienstregeling
Dienstregeling 2025
| Treinsoort | Treinserie | Frequentie | Traject | Vervoerder | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| Intercity | 3600 | 2x/uur | Roosendaal - Zwolle | NS | |
| Intercity | 500 | 1x/uur | Groningen - Den Haag Centraal | NS | |
| Intercity | 600 | 1x/uur | Leeuwarden - Den Haag Centraal | NS | |
| Intercity | 700 | 1x/uur | Groningen - Schiphol Airport | NS | |
| Intercity | 800 | 1x/uur | Leeuwarden - Schiphol Airport | NS | |
| Nachttrein | 32780 | 1x/week | Groningen - Schiphol Airport | Arriva | Rijdt alleen op vrijdagnacht. |
| Sprinter | 6100 | 2x/uur | Groningen - Zwolle | NS | |
| Sprinter | 7600 | 2x/uur | Zutphen - Wijchen | NS | |
| Sprinter | 9000 | 2x/uur | Leeuwarden - Lelystad Centrum | NS | |
| Stoptrein | 30700 | 2x/uur | Arnhem Centraal - Doetinchem | Hermes | Rijdt alleen op werkdagen overdag. |
| Stoptrein | 30900 | 2x/uur | Arnhem Centraal - Winterswijk | Arriva | |
| Stoptrein | 36900 | 1x/uur | Arnhem Centraal → Terborg | Arriva | Rijdt alleen op zondagochtend. |
Historische dienstregeling
- Informatie over de bediening van Staatslijn A door treinen in het verleden is te vinden onder Staatslijn A/Bediening.
Verdubbeling Zwolle - Herfte
Eind 2013 is besloten om het deel van Staatslijn A tussen Zwolle en Herfte verdubbelen[1]. Dit is nodig om de betrouwbaarheid van de dienstregeling te vergroten en meer treinen mogelijk te maken. Voorheen moesten de treinen van en naar Emmen gelijkvloers uit- en invoegen te Herfte aansluiting. Tot eind 2021 is het spoor verdubbeld waardoor de treinen van en naar Emmen vrij komen te liggen van de treinen van en naar Groningen/Leeuwarden. De voordelen op een rijtje:
- De wachttijd van IC van en naar Leeuwarden kan met 3 minuten worden verminderd
- Door reistijdverkorting van en naar Leeuwarden/Groningen ontstaat een betere aansluiting op de regionale treinen aldaar
- Een derde en vierde trein tussen Zwolle en Leeuwarden wordt mogelijk gemaakt
- Overstaptijden en snelheden worden verbeterd
- Robuustheid en betrouwbaarheid worden verbeterd
Ter hoogte van Herfte aansluiting is een dubbelsporige dive-under gerealiseerd waardoor de treinen elkaar ongelijkvloers kunnen kruisen. Het project is in het najaar van 2021 volledig opgeleverd [2]. Eind 2017 is een tussenfase gerealiseerd waarmee de gelijktijdigheid van de lijnen naar Meppel, Deventer en Enschede en gelijktijdigheid voor de aankomst en vertrek van de tak naar Meppel mogelijk werd gemaakt.
| Bronnen, noten en/of referenties: |
- Geëlektrificeerde spoorlijnen
- Spoorlijn
- Station Arnhem Centraal
- Station Arnhem Velperpoort
- Station Arnhem Presikhaaf
- Station Velp
- Station Rheden
- Station Dieren
- Station Brummen
- Station Zutphen
- Station Deventer
- Station Deventer Noord
- Station Olst
- Station Wijhe
- Station Zwolle
- Station Meppel
- Station Steenwijk
- Station Wolvega
- Station Heerenveen IJsstadion
- Station Heerenveen
- Station Akkrum
- Station Grou-Jirnsum
- Station Leeuwarden Werpsterhoeke
- Station Leeuwarden
- Staatslijn A
- Provincie Gelderland
- Provincie Overijssel
- Provincie Drenthe
- Provincie Friesland
