|
|
| Regel 1: |
Regel 1: |
| − | Vertaling van Plaatsnamen in de Harry Potter-boeken: Een Toepassing van Toury’s Model op de Duitse en Poolse Vertalingen
| |
| | | | |
| − | In deze opdracht wordt onderzocht hoe plaatsnamen uit J.K. Rowlings Harry Potter-reeks zijn vertaald naar het Duits en het Pools. De nadruk ligt op de behandeling van eigennamen van locaties en gebouwen in de tovenaarswereld, zoals Hogwarts, Diagon Alley of het Ministry of Magic. De analyse volgt het driestappenmodel van Gideon Toury voor descriptieve vertaalstudies:
| |
| − |
| |
| − | Plaats de doeltaalteksten in hun culturele systemen.
| |
| − |
| |
| − | 'Map' doeltaaltekstsegmenten op de brontekstequivalenten.
| |
| − |
| |
| − | Probeer enkele generalisaties te maken over de gebruikte vertaalstrategieën en de normen die van kracht zijn.
| |
| − |
| |
| − | Stap 1: Plaatsing van de vertalingen binnen hun culturele systemen
| |
| − | Duitse vertaling:
| |
| − |
| |
| − | De Duitse vertaling van Harry Potter, uitgevoerd door Klaus Fritz en uitgegeven door Carlsen Verlag, past binnen een traditie waarin kinderliteratuur vaak wordt aangepast om de leesbaarheid en toegankelijkheid voor jonge lezers te vergroten. In de Duitstalige context is het gebruikelijk om eigennamen te vertalen of aan te passen aan de conventies van de doeltaal, vooral in kinderboeken. Dit leidt tot vertalingen die sterk doelgericht zijn, met als doel de culturele afstand tussen de brontekst en de doelcultuur te verkleinen.
| |
| − |
| |
| − | Poolse vertaling:
| |
| − |
| |
| − | De Poolse vertaling, verzorgd door Andrzej Polkowski en uitgegeven door Media Rodzina, is over het algemeen brongericht. In de Poolse vertaaltraditie wordt er vaak gestreefd naar trouw aan de brontekst, met behoud van de originele namen en culturele elementen. Dit weerspiegelt een bredere culturele houding waarin literaire trouw en het behoud van de oorspronkelijke sfeer en betekenis van de tekst worden gewaardeerd.
| |
| − |
| |
| − | Stap 2: Mapping van doeltaaltekstsegmenten op brontekstequivalenten
| |
| − | Duitse vertaling:
| |
| − |
| |
| − | In de Duitse vertaling worden plaatsnamen vaak aangepast aan de conventies van de doeltaal. Bijvoorbeeld:
| |
| − |
| |
| − | Diagon Alley wordt vertaald als Winkelgasse, wat verwijst naar een smalle winkelstraat en aansluit bij het Duitse straatnaamgebruik.
| |
| − |
| |
| − | Knockturn Alley wordt Nokturngasse, waarbij "Nokturn" een duistere sfeer oproept, passend bij de aard van de locatie.
| |
| − |
| |
| − | The Burrow wordt Der Fuchsbau, wat letterlijk "vossenhol" betekent en een warm, gezellig beeld oproept.
| |
| − |
| |
| − | Deze aanpassingen illustreren een doelgerichte benadering, waarbij de vertaler streeft naar culturele en linguïstische aansluiting bij de Duitse lezers.
| |
| − |
| |
| − | Poolse vertaling:
| |
| − |
| |
| − | In de Poolse vertaling worden plaatsnamen vaak behouden of slechts minimaal aangepast:
| |
| − |
| |
| − | Diagon Alley wordt Ulica Pokątna, waarbij "pokątny" "clandestien" of "illegaal" betekent, wat de geheime aard van de locatie benadrukt.
| |
| − | Benjamins
| |
| − |
| |
| − | Knockturn Alley wordt Ulica Nocturna, waarbij de Latijnse oorsprong behouden blijft, wat een mysterieuze sfeer creëert.
| |
| − |
| |
| − | The Burrow wordt Nora, wat "hol" betekent, een neutrale vertaling die de oorspronkelijke betekenis behoudt.
| |
| − |
| |
| − | Deze keuzes reflecteren een brongerichte strategie, met nadruk op het behoud van de originele namen en betekenissen.
| |
| − |
| |
| − | Stap 3: Generalisaties over vertaalstrategieën en normen
| |
| − | De verschillen in vertaalstrategieën tussen de Duitse en Poolse versies kunnen worden verklaard door culturele en institutionele factoren.
| |
| − |
| |
| − | Duitse vertaling:
| |
| − |
| |
| − | De Duitse vertaling is sterk doelgericht, met aanpassingen die de tekst toegankelijker maken voor jonge lezers. Dit past binnen een bredere Duitse traditie waarin kinderliteratuur wordt aangepast om culturele barrières te overbruggen.
| |
| − |
| |
| − | Poolse vertaling:
| |
| − |
| |
| − | De Poolse vertaling is brongericht, met behoud van de originele namen en culturele elementen. Dit weerspiegelt een culturele houding waarin literaire trouw en het behoud van de oorspronkelijke sfeer en betekenis van de tekst worden gewaardeerd.
| |
| − |
| |
| − | Conclusie
| |
| − | De vertaling van plaatsnamen in de Harry Potter-boeken toont het spanningsveld tussen brongericht en doelgericht vertalen. De Duitse vertaling illustreert hoe creatieve adaptatie het begrip en de betrokkenheid van de doelgroep kan verhogen, terwijl de Poolse vertaling het belang van trouw aan het origineel onderstreept. Toury’s model helpt zichtbaar maken hoe vertaalnormen functioneel zijn ingebed in bredere culturele contexten. De verschillen tussen Duits en Pools bevestigen dat de receptie en aanpassing van fictieve werelden in belangrijke mate cultureel bepaald zijn.
| |
