Hoofdpagina: verschil tussen versies
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | + | <!------Paginaopmaak---------> | |
| − | + | <div style="border: 1px solid #cadceb; background: #cadceb; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadceb 50%, #c0d4e7 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#fff), color-stop(50%,#cadceb), color-stop(100%,#c0d4e7)); background: -webkit-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadceb 50%, #c0d4e7 100%); background: -o-linear-gradient(top, #fff 0%,#cadceb 50%, #c0d4e7 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #fff 0%, #cadceb 50%, #c0d4e7 100%); background: linear-gradient(top,#fff 0%, #cadceb 50%, #c0d4e7 100%); padding:1em; font-family: Trebuchet MS, Verdana;"> | |
| − | + | <!-----Einde paginaopmaak-----> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | <div id="mf-welkom" style="font-size:160%;"> | |
| − | + | '''Welkom op de [[OV in Nederland Wiki:Info|OV in Nederland Wiki]]'''</div> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | <div id="mf-welkom-tekst"> | |
| + | ''Een zo compleet mogelijk online naslagwerk over het openbaar vervoer in Nederland.'' | ||
| + | </div> | ||
| − | [[ | + | '''De OVNL-Wiki telt op dit moment [[Speciaal:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] artikelen.<br /> [[:Help:Inhoud|Help ook mee]] door artikelen te starten, te verbeteren, uit te breiden en actueel te houden. <br /> Gebruik de [http://www.ovinnederland.nl/ucp.php?mode=register registratiegegevens] van het forum om in te loggen op de Wiki.''' |
| − | + | ---- | |
| − | + | <div id="mf-onderwerpen"> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | === Aanbestedingen === | |
| + | Altijd al afgevraagd waarom er ineens een ander vervoerbedrijf of een andere kleur bus door de straat rijdt? | ||
| − | Alle vervoerders kunnen ook op andere momenten wijzigingen aan de dienstregeling doorvoeren. | + | [[OV-autoriteit|Regionale overheden]] bepalen welk bedrijf het [[stads- en streekvervoer]], [[gedecentraliseerde spoorlijn|gedecentraliseerd treinvervoer]] en [[openbaar vervoer te water]] in hun regio verzorgt. Dit gaat via een [[aanbesteding|openbare aanbesteding]]. In een [[programma van eisen]] laten ze dan weten waar het openbaar vervoer aan moet voldoen. Geïnteresseerde vervoerbedrijven kunnen daarop reageren en vragen stellen. Waar nodig kunnen de voorwaarden nog aangepast worden. Daarna kunnen vervoerders een offerte indienen. Het bedrijf dat het beste vervoer biedt tegen de scherpste prijs mag het vervoer dat onder het contract valt exclusief verzorgen. Zo'n contract wordt een [[concessie]] genoemd. Concessies worden altijd verleend voor een bepaalde periode, variërend van soms maar een paar jaar tot langere perioden van 8 tot 15 jaar. |
| + | |||
| + | Enkele concessies voor het stadsvervoer [[Aanbesteding grote steden|in de grote steden zijn (nog) niet aanbesteed]], maar zijn onderhands gegund aan het plaatselijke stadsvervoerbedrijf. | ||
| + | |||
| + | Het [[Ministerie van Infrastructuur en Milieu]] is verantwoordelijk voor landelijke vervoerconcessies, zoals het [[hoofdrailnet]]. | ||
| + | |||
| + | De [[Wet Personenvervoer 2000]] bevat de bepalingen over het personenvervoer in Nederland. | ||
| + | |||
| + | === Dienstregeling === | ||
| + | [[Bestand:Utrecht station digital information board 2.jpg|thumb|190px|right|Digitaal megascherm met vertrektijden op [[Utrecht Centraal]]]] | ||
| + | |||
| + | Wat zou het openbaar vervoer zijn zonder [[dienstregeling]]? | ||
| + | |||
| + | Vervoerders kunnen met behulp van de dienstregeling de reiziger informeren over het vervoersaanbod, zodat zij hun reis kunnen plannen. [[:categorie:reisinformatie|Reisinformatie]] is beschikbaar in de vorm van bijvoorbeeld een [[vertrekstaat]], [[lijnfolder]] of een [[reisplanner]] op internet, zoals [[9292.nl]]. Op basis van de dienstregeling worden ook personeelsroosters en materieelomloop gepland. | ||
| + | |||
| + | De dienstregeling wordt jaarlijks onder de loep genomen, om bestaande verbindingen nog beter op elkaar af te stemmen en omdat er lijnen bijkomen of verdwijnen. De NS voert standaard op de zondag in het tweede weekend van december de nieuwe jaardienstregeling in. Andere vervoerbedrijven passen hun dienstregeling meestal op hetzelfde moment ook aan. Alle vervoerders kunnen ook op andere momenten kleine of grote wijzigingen aan de dienstregeling doorvoeren. | ||
Zie ook: | Zie ook: | ||
| − | * [[Dienstregeling 2013| | + | * [[Dienstregeling 2013|wijzigingen treindienstregeling 2013]] |
| − | * [[:categorie:stads- en streekvervoer 2013| | + | * [[:categorie:stads- en streekvervoer 2013|wijzigingen stads- en streekvervoer 2013 (per concessie)]] |
| − | * [[:Categorie:Dienstregeling naar jaar| | + | * [[:Categorie:Dienstregeling naar jaar|dienstregeling naar jaar]] |
| − | + | * [[:categorie:Dienstregeling|categorie dienstregeling]] | |
| − | + | ||
| − | + | Bij werkzaamheden, wegafsluitingen, vakantieperiodes, evenementen, slechte weersomstandigheden of grote storingen kan de dienstregeling tijdelijk worden aangepast. De [[NS]] en [[ProRail]] hebben sinds 2012 een speciale [[Landelijk Uitgedunde Dienstregeling]] achter de hand, die kan worden ingezet bij verwachte sneeuw of vorst. | |
| − | + | ||
| − | + | === Trein === | |
| − | [[Bestand:VELIOS.JPG| | + | [[Bestand:VELIOS.JPG|190px|thumb|right|[[Velios]] trein van [[Veolia Transport]] op [[Nijmegen|station Nijmegen]]]] |
| + | |||
| + | Nederland kent een uitgebreid spoornet. Vroeger had de NS het alleenrecht op de exploitatie van alle binnenlandse reizigerstreinen. [[Lovers Rail]] was in 1996 het eerste bedrijf dat de concurrentie aanging met de NS. Dit werd echter geen succes. | ||
| − | + | Succesrijker bleken de [[aanbesteding|openbare aanbestedingen]] van de – door NS vaak onrendabel geachte – regionale lijnen. Als eerste was dit in 1998 de [[spoorlijn Mariënberg - Almelo]] die werd overgenomen door [[Oostnet]]. | |
| − | + | Op de belangrijkste spoorlijnen, die sinds 2005 onderdeel zijn van de concessie [[hoofdrailnet]], blijft [[NS Reizigers]] tot zeker 2015 met [[Intercity|Intercity's]] en [[Sprinter (treinsoort)|Sprinters]] rijden. Internationale treinen van en naar Nederland worden gereden door [[NS Hispeed]] en door de buitenlandse vervoerders [[NMBS]] en [[Deutsche Bahn]]. | |
| + | |||
| + | De overige lijnen zijn onder beheer van [[OV-autoriteit|regionale overheden]] gaan vallen. De NS is na een openbare aanbesteding op veel van deze [[gedecentraliseerde spoorlijn]]en verdwenen. [[Arriva]] exploiteert bijvoorbeeld [[stoptrein|stop-]] en [[sneltrein]]en op de [[Concessie Vechtdallijnen|Vechtdallijnen]] en [[Veolia Transport]] op de [[Heuvellandlijn]]. | ||
| + | |||
| + | Voor de uitvoering van de dienstregeling is een uitgebreid park van [[:Categorie:treinmaterieel|treinmaterieel]] beschikbaar. Elke treinverbinding heeft een eigen [[treinserie]]. De laatste twee cijfers hiervan verschillen per treindienst, de overige cijfers duiden de treinserie aan. Een overzicht van de huidige treinseries is te vinden in de [[:Categorie:Treinserie|categorie treinserie]]. | ||
Op deze Wiki is tevens informatie te vinden over bijna 400 [[:Categorie:Station|stations]] in binnen- en buitenland. | Op deze Wiki is tevens informatie te vinden over bijna 400 [[:Categorie:Station|stations]] in binnen- en buitenland. | ||
| − | Wanneer er sprake is van een [[verstoring van de treindienst]], komt de [[Bijsturen van de treindienst|bijsturingsafdeling]] van de vervoerder in actie. Bij ernstige [[:Categorie:Ontsporingen en aanrijdingen|ongevallen]] wordt ook de [http://www.ivw.nl/ verkeersinspectie] ingeschakeld. | + | Wanneer er sprake is van een [[verstoring van de treindienst]], komt de [[Bijsturen van de treindienst|bijsturingsafdeling]] van de vervoerder in actie. Bij ernstige [[:Categorie:Ontsporingen en aanrijdingen|ongevallen]] wordt ook de [http://www.ivw.nl/ verkeersinspectie] ingeschakeld. |
| − | + | ||
| − | + | === Bus === | |
| − | + | [[Bestand:Lijn66 Asd.JPG|190px|right|thumb|[[VDL Citea]] stadsbus van het [[GVB]] in Amsterdam.]] | |
| − | + | ||
| − | + | Het grootste deel van het [[stads- en streekvervoer]] wordt uitgevoerd met [[bus]]sen. Veel [[:Categorie:Buslijnen|buslijnen]] komen samen bij een [[station|treinstation]], op centrale plaatsen in de stad of bij speciale [[busstation]]s. | |
| + | |||
| + | Steeds meer [[:Categorie:Busmaterieel|busmaterieel]] rijdt niet meer op diesel, maar maakt gebruik van een [[alternatieve aandrijving]]. Met name aardgas-, elektrische- en hybride bussen verschijnen steeds meer in het straatbeeld. In [[:Categorie:Stadsdienst Apeldoorn|Apeldoorn]] wordt al enige jaren een proef gedaan met de [[Whisper]]. Tussen [[Rotterdam Kralingse Zoom]] en bedrijvenpark Rivium in Capelle aan den IJssel rijden volautomatische elektrische busjes onder de naam [[Parkshuttle]]. | ||
| + | |||
| + | [[Arnhem]] heeft als enige stad in Nederland een [[trolleybus in Arnhem|trolleybusnetwerk]]. | ||
| + | |||
| + | Buslijnen zijn nogal aan veranderingen onderhevig. Daarom zijn er op deze wiki ook tal van pagina's met informatie over [[:Categorie:Voormalige buslijnen|voormalige buslijnen]]. Daarnaast zijn er pagina's over [[:Categorie:Buitenlandse buslijnen|buitenlandse buslijnen]]. | ||
| + | |||
| + | === Tram, metro en lightrail === | ||
| + | [[Bestand:RSG3 Meijersplein.JPG|190px|thumb|right|Twee [[SG3|RSG3]] metrovoertuigen naderen [[Rotterdam Meijersplein|station Meijersplein]].]] | ||
| − | + | In de grote steden is veel vraag naar openbaar vervoer. Daarom rijden hier in hoge frequenties, naast bussen, ook [[:Categorie:Tramlijnen|tram]]- en [[:Categorie:Metrolijnen|metrolijnen]]. | |
| − | + | [[Tram|Stadstrams]] rijden in de regio’s [[Concessie Stadsvervoer Amsterdam|Amsterdam]], [[Concessie Haaglanden stad|Den Haag]] en [[Concessie Rail Rotterdam|Rotterdam]]. De trams hebben gemiddeld om de 500 meter een halte. | |
| − | + | [[Sneltram]]s rijden tussen [[Lijn 51 Amsterdam CS - Amstelveen Westwijk|Amsterdam Zuid en Amstelveen]], tussen [[Concessie BRU sneltram Utrecht-Nieuwegein-IJsselstein|Utrecht en IJsselstein]] en in de Rotterdamse deelgemeente Prins Alexander. | |
| − | + | [[Metro|Metro's]] rijden in [[Metro van Amsterdam|Amsterdam]] en [[Metro van Rotterdam|Rotterdam]]. Ze rijden zowel boven als onder de grond, vrij van het wegverkeer. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | De [[RandstadRail]] is een zogeheten [[lightrail]]netwerk en maakt reizen tussen Den Haag en Rotterdam en naar Zoetermeer mogelijk zonder over te stappen. In Rotterdam sluit RandstadRail aan op het metronetwerk, in Den Haag op het tramnetwerk. Een ander lightrailproject is de [[RijnGouweLijn]]. | |
| − | + | Uiteraard is op deze Wiki informatie beschikbaar over het [[:Categorie:Trammaterieel|tram]]- en [[:Categorie:Metromaterieel|metromaterieel]]. | |
| − | + | </div></div> | |
== Tips == | == Tips == | ||
| Regel 107: | Regel 98: | ||
Raadpleeg onderstaande links om inspiratie op te doen voor een nieuw artikel: | Raadpleeg onderstaande links om inspiratie op te doen voor een nieuw artikel: | ||
| − | *[[Speciaal:GevraagdePaginas|Pagina's waarnaar verwezen wordt, maar niet nog bestaan]] | + | * [[Speciaal:GevraagdePaginas|Pagina's waarnaar verwezen wordt, maar niet nog bestaan]] |
* [[Speciaal:GevraagdeCategorieën|Niet bestaande categorieën die wel worden gebruikt]] | * [[Speciaal:GevraagdeCategorieën|Niet bestaande categorieën die wel worden gebruikt]] | ||
* [[Speciaal:NietGecategoriseerdePaginas|Pagina's zonder categorie]] | * [[Speciaal:NietGecategoriseerdePaginas|Pagina's zonder categorie]] | ||
Versie van 13 jun 2013 om 00:29
Een zo compleet mogelijk online naslagwerk over het openbaar vervoer in Nederland.
De OVNL-Wiki telt op dit moment 50.168 artikelen.
Help ook mee door artikelen te starten, te verbeteren, uit te breiden en actueel te houden.
Gebruik de registratiegegevens van het forum om in te loggen op de Wiki.
Aanbestedingen
Altijd al afgevraagd waarom er ineens een ander vervoerbedrijf of een andere kleur bus door de straat rijdt?
Regionale overheden bepalen welk bedrijf het stads- en streekvervoer, gedecentraliseerd treinvervoer en openbaar vervoer te water in hun regio verzorgt. Dit gaat via een openbare aanbesteding. In een programma van eisen laten ze dan weten waar het openbaar vervoer aan moet voldoen. Geïnteresseerde vervoerbedrijven kunnen daarop reageren en vragen stellen. Waar nodig kunnen de voorwaarden nog aangepast worden. Daarna kunnen vervoerders een offerte indienen. Het bedrijf dat het beste vervoer biedt tegen de scherpste prijs mag het vervoer dat onder het contract valt exclusief verzorgen. Zo'n contract wordt een concessie genoemd. Concessies worden altijd verleend voor een bepaalde periode, variërend van soms maar een paar jaar tot langere perioden van 8 tot 15 jaar.
Enkele concessies voor het stadsvervoer in de grote steden zijn (nog) niet aanbesteed, maar zijn onderhands gegund aan het plaatselijke stadsvervoerbedrijf.
Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu is verantwoordelijk voor landelijke vervoerconcessies, zoals het hoofdrailnet.
De Wet Personenvervoer 2000 bevat de bepalingen over het personenvervoer in Nederland.
Dienstregeling
Wat zou het openbaar vervoer zijn zonder dienstregeling?
Vervoerders kunnen met behulp van de dienstregeling de reiziger informeren over het vervoersaanbod, zodat zij hun reis kunnen plannen. Reisinformatie is beschikbaar in de vorm van bijvoorbeeld een vertrekstaat, lijnfolder of een reisplanner op internet, zoals 9292.nl. Op basis van de dienstregeling worden ook personeelsroosters en materieelomloop gepland.
De dienstregeling wordt jaarlijks onder de loep genomen, om bestaande verbindingen nog beter op elkaar af te stemmen en omdat er lijnen bijkomen of verdwijnen. De NS voert standaard op de zondag in het tweede weekend van december de nieuwe jaardienstregeling in. Andere vervoerbedrijven passen hun dienstregeling meestal op hetzelfde moment ook aan. Alle vervoerders kunnen ook op andere momenten kleine of grote wijzigingen aan de dienstregeling doorvoeren.
Zie ook:
- wijzigingen treindienstregeling 2013
- wijzigingen stads- en streekvervoer 2013 (per concessie)
- dienstregeling naar jaar
- categorie dienstregeling
Bij werkzaamheden, wegafsluitingen, vakantieperiodes, evenementen, slechte weersomstandigheden of grote storingen kan de dienstregeling tijdelijk worden aangepast. De NS en ProRail hebben sinds 2012 een speciale Landelijk Uitgedunde Dienstregeling achter de hand, die kan worden ingezet bij verwachte sneeuw of vorst.
Trein
Nederland kent een uitgebreid spoornet. Vroeger had de NS het alleenrecht op de exploitatie van alle binnenlandse reizigerstreinen. Lovers Rail was in 1996 het eerste bedrijf dat de concurrentie aanging met de NS. Dit werd echter geen succes.
Succesrijker bleken de openbare aanbestedingen van de – door NS vaak onrendabel geachte – regionale lijnen. Als eerste was dit in 1998 de spoorlijn Mariënberg - Almelo die werd overgenomen door Oostnet.
Op de belangrijkste spoorlijnen, die sinds 2005 onderdeel zijn van de concessie hoofdrailnet, blijft NS Reizigers tot zeker 2015 met Intercity's en Sprinters rijden. Internationale treinen van en naar Nederland worden gereden door NS Hispeed en door de buitenlandse vervoerders NMBS en Deutsche Bahn.
De overige lijnen zijn onder beheer van regionale overheden gaan vallen. De NS is na een openbare aanbesteding op veel van deze gedecentraliseerde spoorlijnen verdwenen. Arriva exploiteert bijvoorbeeld stop- en sneltreinen op de Vechtdallijnen en Veolia Transport op de Heuvellandlijn.
Voor de uitvoering van de dienstregeling is een uitgebreid park van treinmaterieel beschikbaar. Elke treinverbinding heeft een eigen treinserie. De laatste twee cijfers hiervan verschillen per treindienst, de overige cijfers duiden de treinserie aan. Een overzicht van de huidige treinseries is te vinden in de categorie treinserie.
Op deze Wiki is tevens informatie te vinden over bijna 400 stations in binnen- en buitenland.
Wanneer er sprake is van een verstoring van de treindienst, komt de bijsturingsafdeling van de vervoerder in actie. Bij ernstige ongevallen wordt ook de verkeersinspectie ingeschakeld.
Bus
Het grootste deel van het stads- en streekvervoer wordt uitgevoerd met bussen. Veel buslijnen komen samen bij een treinstation, op centrale plaatsen in de stad of bij speciale busstations.
Steeds meer busmaterieel rijdt niet meer op diesel, maar maakt gebruik van een alternatieve aandrijving. Met name aardgas-, elektrische- en hybride bussen verschijnen steeds meer in het straatbeeld. In Apeldoorn wordt al enige jaren een proef gedaan met de Whisper. Tussen Rotterdam Kralingse Zoom en bedrijvenpark Rivium in Capelle aan den IJssel rijden volautomatische elektrische busjes onder de naam Parkshuttle.
Arnhem heeft als enige stad in Nederland een trolleybusnetwerk.
Buslijnen zijn nogal aan veranderingen onderhevig. Daarom zijn er op deze wiki ook tal van pagina's met informatie over voormalige buslijnen. Daarnaast zijn er pagina's over buitenlandse buslijnen.
Tram, metro en lightrail
In de grote steden is veel vraag naar openbaar vervoer. Daarom rijden hier in hoge frequenties, naast bussen, ook tram- en metrolijnen.
Stadstrams rijden in de regio’s Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. De trams hebben gemiddeld om de 500 meter een halte.
Sneltrams rijden tussen Amsterdam Zuid en Amstelveen, tussen Utrecht en IJsselstein en in de Rotterdamse deelgemeente Prins Alexander.
Metro's rijden in Amsterdam en Rotterdam. Ze rijden zowel boven als onder de grond, vrij van het wegverkeer.
De RandstadRail is een zogeheten lightrailnetwerk en maakt reizen tussen Den Haag en Rotterdam en naar Zoetermeer mogelijk zonder over te stappen. In Rotterdam sluit RandstadRail aan op het metronetwerk, in Den Haag op het tramnetwerk. Een ander lightrailproject is de RijnGouweLijn.
Uiteraard is op deze Wiki informatie beschikbaar over het tram- en metromaterieel.
Tips
Klik op hulp (ook te vinden in het navigatiemenu linksboven) voor uitleg over het bewerken en aanmaken van pagina's.
Handige sjablonen:
Overleggen kan op het forum. Daarnaast heeft iedere pagina op de Wiki een eigen overlegpagina.
Raadpleeg onderstaande links om inspiratie op te doen voor een nieuw artikel:
- Pagina's waarnaar verwezen wordt, maar niet nog bestaan
- Niet bestaande categorieën die wel worden gebruikt
- Pagina's zonder categorie
- Dubbele doorverwijzingen
- Klik hier voor meer speciale pagina's
Voeg het nieuwe artikel toe aan een geschikte categorie, zo blijft het overzichtelijk en zijn verwante artikelen makkelijk te vinden!
Ter ondersteuning of aanvulling van de informatie op de wiki mag er ook een link worden geplaatst naar relevante pagina's op de portal (actuele berichtgeving) of het forum (discussie over diverse onderwerpen).
Toch nog iets niet duidelijk? Stuur dan gerust een bericht naar het beheer via het forum of gebruik het contactformulier. (Let op, niet bedoeld voor reisinformatie!)
Categorieën
Lijst van treinmaterieel | Lijst van trammaterieel | Lijst van busmaterieel | Lijst van treinseries | Lijst van vervoerders | Lijst van stations | Lijst van spoorlijnen | Lijst van concessies | Lijst van buslijnen | Lijst van tramlijnen | Reisinformatie | Spoorwegtechniek | Spoorwegterminologie | Informatie over dienstregelingen | Plaatsnaamverkortingen | Onderzoeken en rapporten | Terminologie
